โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และวิจัยน้อย

เส้นทางการเดินทาง

เส้นทางการเดินทางจากโรงเรียนเบญจมราชูทิศ ต.โพธิ์เสด็จ อ.เมือง
จ.นครศรีธรรมราช (A) ไปอบรม ณ ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชน

มหาวิทยาลัยธรรมชาติ ต.ไม้เรียง อ.ฉวาง จ.นครศรีธรรมราช (B)

อภิปรายผลการเรียนรู้

► ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนไม้เรียง มหาวิทยาลัยธรรมชาติ
ขอขอบพระคุณปราชญ์ชาวบ้าน คุณลุงขจร ทิพาพงศ์

ประโยชน์ที่ได้รับ คือ
กระบวนการการผสมผสานระหว่างภูมิปัญญาชาวบ้านกับกระบวนการทางวิทยาศาสตร์รวมถึงการบริหารจัดการชุมชนที่ดีมาก ทำให้เป็นชุมชนเข้มแข็งและประสบความสำเร็จดังเช่นทุกวันนี้ ตัวอย่างการดำเนินงาน ได้แก่
- การเลี้ยงปลาดุกชีวภาพ
คือการนำปลาดุกมาเลี้ยงในปล้องบ่อและฝึกให้ปลาดุกกินผัก เช่น ผักตบชวา ผักบุ้ง โดยการลดอาหารจากสัตว์ลงและให้ปลากินอาหารไม่ตรงเวลา เมื่อปลารู้สึกหิวทำให้ต้องกินผักที่ใส่ไว้ในปล้องบ่อ เพื่อความอยู่รอด
- การเลี้ยงกบคอนโดและวิธีการเพาะพันธุ์กบ
คือการขยายพันธุ์กบให้ได้จำนวนมากโดยการนำกบเลี้ยงไว้ในปล้องบ่อเช่นเดียวกันกับปลาดุก และมีการย้อมสีกบให้มีสีเหลืองทอง โดยการนำใส่กบลงไปในน้ำฟางข้าว
- การผลิตน้ำหมักชีวภาพ
เป็นการผลิตน้ำหมักชีวภาพที่ได้จากการหมักพืช มีประโยชน์มากมาย เช่น นำมาใส่ลงไปในน้ำที่เลี้ยงปลาดุก จะทำให้ปลาดุกไม่ป่วยและน้ำไม่เน่าเสียง่าย
- การแปรรูปข้าวแข็งที่ปลูกกันในพื่นที่อำเภอปากพนัง มาเป็น"เส้นขนมจีน" สามารถสร้างรายได้ให้ชุมชนอย่างเป็นกอบเป็นกำ
- การนำวัสดุธรรมชาติที่มีอยู่ในท้องถิ่นมาผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ เช่น การผลิตน้ำยาล้างจาน ยาสระผม สบู่ เป็นต้น

► โครงการพัฒนาและศึกษาวิจัยเกี่ยวกับดิน หรือ "บ้านหมอดิน"
ขอขอบพระคุณปราชญ์ชาวบ้าน คุณลุงอนันต์ สุวรรณโน

ประโยชน์ที่ได้รับ คือ
- การบังคับให้ไม้ดอกและไม้ผล ออกดอกออกผลทุกๆปี โดยวิธีการ "แกล้ง" ไม่
ให้ต้นไม้ได้รับอาหารและน้ำในช่วงหน้าร้อน ทำให้ต้นไม้สั่งสมความเครียดไว้ตลอดฤดู จนกระทั่งถึงฤดูฝนต้นไม้จะออกดอกอย่างรวดเร็ว
- เครื่องมือที่ใช้ตรวจสอบคุณภาพดิน สามารถตรวจสอบได้ถึงปริมาณธาตุอาหารและค่า pH ของดิน
- การเพิ่มสารอาหารในดินอย่างเหมาะสม โดยใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์และปุ๋ยคอกควบคู่กัน

► ศูนย์เพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช ชุมชนคลองเส อ.ถ้ำพรรณรา จ.นครศรีธรรมราช (ได้รับการสนับสนุนจาก สวทช.)
ขอขอบพระคุณปราชญ์ชาวบ้าน คุณน้าพรประสิทธิ์ ไม้เรียง

ประโยชน์ที่ได้รับ
- การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อของต้นกล้วยไม้ไทยพันธุ์ที่หายาก โดยการนำเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียมาทำการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อในอาหารสังเคราะห์ทั้งแบบเหลวและแบบแข็ง แต่ละขั้นตอนการทำนั้นต้องควบคุมให้อยู่ในสภาพปลอดเชื้อ เพราะเชื้อราจะทำให้แคลลัสของต้นกล้วยไม้หยุดการเจริญเติบโต
- กล้วยไม้เป็นดอกไม้คู่บ้านคู่เมืองของไทย
- กล้วยไม้เป็นสิ่งที่ชี้ให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของป่า
- ว่านเพชรหึง หรือว่านหางช้าง เป็นกล้วยไม้ที่ใหญ่ที่สุดในโลก ฝักของดอก 1 ฝัก มีเมล็ดมากถึง 3 ล้านเมล็ด
- กล้วยไม้มีดอกเป็นดอกสมบูรณ์เพศ
- กล้วยไม้ป่าจะออกดอกฤดูแล้งเท่านั้น
- แคลลัสในขวดแก้วเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อต้องใช้เวลาประมาณ 1 ปี จึงจะสามารถแยกต้นกล้วยไม้ไปเพาะเลี้ยงในสภาพอากาศจริงได้